Bà mẹ Thiên An Môn Đinh Tử Lâm gần 90 tuổi, bị điếc, không thể trả lời điện thoại, nhà không có Internet để liên lạc với thế giới bên ngoài, xúc động nói: “Tại sao tôi lại để con trai mình chết mới thể nhận rõ bộ mặt thật của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ)?” Cậu con trai 17 tuổi Tưởng Tiệp Liên của bà là một trong những nạn nhân đầu tiên ngã xuống trong cuộc thảm sát học sinh, sinh viên tại quảng trường Thiên An Môn Bắc Kinh năm 1989.

p3331551a177706301
Bà mẹ Thiên An Môn Đinh Tử Lâm gần 90 tuổi, bị điếc, không thể trả lời điện thoại, nhà không có Internet để liên lạc với thế giới bên ngoài. (Ảnh: Public domain)

Lời khai của bà Đinh Tử Lâm, mẹ của Tưởng Tiệp Liên, nạn nhân của vụ thảm sát ngày 4/6/1989

Tưởng Tiệp Liên (JiangJielian, 2/6/1972 – 3/6/1989, nam, sinh ra ở Bắc Kinh), khi bị sát hại vừa tròn 17 tuổi, đang là học sinh năm thứ 4 của Trường Trung học trực thuộc Đại học Nhân dân Trung Quốc.

Vào khoảng 23:10 ngày 3/6/1989, cậu ấy bị giết sau bồn hoa ở số 29 phía bắc đường Phúc Ngoại ở Mộc Tê Địa. Tưởng Tiệp Liên bị bắn vào lưng bên trái, xuyên qua ngực trúng vào tim, tro cốt của cậu được đặt trên bàn thờ tại nhà.

p2886612a395129751
Ngày 22/4/1989, quang cảnh phong trào sinh viên ở Bắc Kinh, Trung Quốc. (Ảnh: Getty Images)
p2437486a820715066
Sinh viên ở nhiều trường đại học tại Bắc Kinh yêu cầu cải cách. (Ảnh: Thông tấn xã Trung Quốc Nhật Bản)
p2176231a149295103
Ngày 18/5/1989, các thẩm phán mặc đồng phục ở Bắc Kinh đã xuống đường ủng hộ những học sinh, sinh viên tuyệt thực, yêu cầu dân chủ và pháp quyền. (Ảnh: Getty Images)

Tháng 4/1989, khi phong trào sinh viên Bắc Kinh bắt đầu nhen nhóm do cái chết của ông Hồ Diệu Bang, một lãnh tụ của ĐCSTQ, Tưởng Tiệp Liên đã rất lo lắng.

Cậu thường tranh thủ những lúc rảnh rỗi đến Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc và Đại học Bắc Kinh, để đọc các áp phích có chữ lớn, và nghe các bài diễn thuyết của sinh viên đại học.

Ngày 19/4, sinh viên từ nhiều trường đại học tại Bắc Kinh yêu cầu đánh giá lại công và tội của ông Hồ Diệu Bang và tham gia lễ tưởng niệm. Học sinh, sinh viên tập trung trước cổng Tân Hoa Xã ngồi thỉnh nguyện, và đụng độ với quân đội, cảnh sát đến đàn áp.

Tưởng Tiệp Liên tham gia thỉnh nguyện khi còn là học sinh cấp hai. Kể từ đó cậu đã nhiều lần tham gia vào những hoạt động như thế này.

Ngày 13/5, sau khi sinh viên từ nhiều trường đại học ở Bắc Kinh bắt đầu tuyệt thực và biểu tình ở quảng trường Thiên An Môn, cậu thường đạp xe đến quảng trường vào ban đêm, tham gia vào đội duy trì trật tự, và đến trường như thường lệ vào ngày hôm sau.

Ngày 17/5, cuộc tuyệt thực của sinh viên đại học ở quảng trường Thiên An Môn lên đến đỉnh điểm.

Tưởng Tiệp Liên và một số các bạn cùng lớp đã tổ chức cho hơn 2.000 sinh viên từ trường Trung học trực thuộc Đại học Nhân dân Trung Quốc, tham gia cuộc tuần hành của hàng triệu người ở thủ đô, ủng hộ những người tuyệt thực. Đây là lần đầu tiên học sinh cấp 2 ở thủ đô Bắc Kinh xuống đường một cách có tổ chức.

Sau khi ban hành thiết quân luật ngày 19/5, ông Lý Bằng nhiều lần ra ngoài vào đêm khuya, để tham gia các hoạt động của người dân thủ đô chặn xe quân sự, để giải thích tình hình phong trào học sinh, sinh viên với quân đội, ngăn cản quân đội tiến vào thành phố.

Chiều tối ngày 3/6, sau khi CCTV phát đi “thông báo khẩn cấp” (yêu cầu người dân không được rời khỏi nhà, nếu không sẽ phải chịu mọi hậu quả), cậu ở nhà mà bồn chồn bất an. Lo lắng cho sự an nguy của sinh viên đại học ở quảng trường Thiên An Môn, Tưởng Tiệp Liên quyết định đạp xe đến đó.

“Tôi đã cố gắng thuyết phục nó ở nhà suốt 2 tiếng đồng hồ, nhưng cuối cùng nó cũng né tránh tôi, lao vào phòng tắm, chốt cửa bên trong và nhảy ra khỏi cửa sổ (nhà tôi sống ở tầng trệt) và nó không bao giờ trở về nhà nữa,” mẹ cậu kể.

p3355391a629561552
Quân thiết quân luật được lệnh nổ súng dữ dội vào đám đông dày đặc, một lượng lớn người ngã xuống vũng máu. (Ảnh: MXH)

Ngày 3/6, Tưởng Tiệp Liên rời nhà lúc 10h30 tối. Cậu gặp một người bạn cùng lớp ở cổng trường Đại học Nhân dân. Cả hai hẹn nhau đạp xe đến quảng trường Thiên An Môn, nhưng khi đến Mộc Tê Địa thì không thể đi tiếp được nữa.

Lúc này, người dân đã đứng chật kín toàn bộ khu vực đầu cầu Mộc Tê Địa, tạo thành một cuộc đối đầu với quân thiết quân luật tiến từ tây sang đông. Quân thiết quân luật được lệnh xả súng điên cuồng vào đám đông chật cứng, rất nhiều người dân đã ngã xuống trong vũng máu.

Lại một tràng tiếng súng khác ập đến, Tưởng Tiệp Liên và các bạn cùng lớp trốn sau bồn hoa dài phía trước tòa nhà số 29, phía bắc lối ra ga tàu điện ngầm. Nhưng cậu và các bạn cùng lớp đều bị bắn. Lúc đó họ còn tưởng mình bị trúng đạn cao su!

Bạn cùng lớp của Tưởng Tiệp Liên bị một viên đạn sượt qua cánh tay, trong khi cậu bị bắn vào lưng, viên đạn xuyên qua tim. Bạn cậu nghe thấy Tưởng Tiệp Liên nói rất nhẹ nhàng: “Có lẽ mình đã trúng đạn rồi!” Nói xong, cậu ngồi xổm xuống rồi bất tỉnh. Chiếc áo phông màu vàng kem thấm đẫm máu đỏ tươi, lúc này là hơn 11h đêm.

Khi đó, những người xung quanh đã liều mạng khiêng cậu ra cửa phía bắc của tòa nhà số 29. Thấy cậu bị thương nặng, họ lập tức tìm một chiếc xe ba bánh phẳng, đưa cậu đến bệnh viện cấp cứu.

Nghĩ rằng chiếc xe ba bánh di chuyển quá chậm, dọc đường họ đã chặn một chiếc taxi. Hai người dân tới nay vẫn chưa rõ danh tính đã bế Tưởng Tiệp Liên bất tỉnh lên taxi, đưa cậu đến bệnh viện.

thảm sát thiên an môn
Xe tăng hung hãn lao vào người dân vô tội ở quảng trường Thiên An Môn. (Ảnh từ MXH)

“Tưởng Tiệp Liên cả đêm không về, tìm khắp nơi cũng không thấy. Người làm cha mẹ chúng tôi không còn cách nào khác ngoài việc lo lắng chờ đợi ở cổng trường Đại học Nhân dân.

Hơn 6h sáng ngày 4/6, người bạn cùng lớp của nó cùng với bố mình đến để báo tin rằng Tưởng Tiệp Liên bị thương nặng. Vì lúc đó trên xe taxi không còn chỗ, cậu ấy không thể cùng Tưởng Tiệp Liên đến bệnh viện, nên cũng không biết Tưởng Tiệp Liên đã được đưa đến bệnh viện nào.

Sáng ngày 4/6, người thân, hàng xóm của chúng tôi và các bạn sinh viên đã tìm kiếm hơn 20 bệnh viện ở Bắc Kinh. Vô số người đã thiệt mạng và bị thương trong các bệnh viện mà chúng tôi tìm đến, nhưng không thấy tung tích của Tưởng Tiệp Liên ở bất kỳ bệnh viện nào.

Chiều ngày 4/6, Bệnh viện Nhi Bắc Kinh đã thông báo cho Đại học Nhân dân đến nhận thi thể. Hóa ra con trai tôi đã được những người tốt bụng gửi đến Bệnh viện Nhi.”

Theo các bác sĩ tại bệnh viện, Tưởng Tiệp Liên nằm trong số những người bị thương đầu tiên được đưa đến bệnh viện cấp cứu. Khi các bác sĩ bế cậu lên bàn mổ tạm thời thì cậu đã tắt thở.

Sau đó, bệnh viện cấp giấy chứng tử, chứng nhận cậu “đã chết trước khi đến bệnh viện”. Tưởng Tiệp Liên là một trong số những nạn nhân đầu tiên của vụ thảm sát học sinh, sinh viên tại quảng trường Thiên An Môn, Bắc Kinh.

Sáng sớm ngày 5/6, trường Đại học Nhân dân đã cử xe đến chuyển thi thể của Tưởng Tiệp Liên đến Bệnh viện Trung Quan Thôn gần trường, nơi bảo quản thi thể trong tủ đông. 4h chiều ngày 6/6, hơn 20 người gồm cha mẹ, người nhà, họ hàng, bạn bè, thầy cô giáo đã tổ chức một buổi lễ tiễn đưa đơn giản cho cậu ấy tại bệnh viện.

Quanh mái tóc đen dày của cậu, người thân buộc dải ruy băng vải đỏ mà cậu ấy rất tự hào về nó. Đây là biểu tượng cho sự nghiệp mà cậu ấy đã hiến dâng nhiệt huyết và sinh mạng của mình. Toàn bộ buổi lễ tiễn đưa không có vòng hoa hay bản nhạc buồn, chỉ có tiếng nức nở than khóc của cha mẹ.

Ngày 7/6, thi thể của Tưởng Tiệp Liên được đưa đến Bát Bảo Sơn để hỏa táng, tránh quân thiết quân luật.

Trước khi hỏa táng cậu, người thân cùng giáo viên và học sinh của trường trung học trực thuộc Đại học Nhân dân đã đặt vòng hoa cho cậu. Một câu đối bi thương có dòng chữ “Vinh quang yêu nước” phủ trên thi hài cậu. Cha mẹ vì quá đau buồn nên không đến tiễn đưa. Mẹ cậu đã đặt một lá thư vĩnh biệt viết bằng máu và nước mắt ngay sát ngực cậu.

Sau vụ thảm sát Thiên An Môn, Tưởng Tiệp Liên là học sinh cấp hai duy nhất được chính quyền ĐCSTQ chính thức công nhận, và ghi tên vào báo cáo tình hình nội bộ (hiện chưa có học sinh cấp hai nào được nêu tên).

“Ngày 11/9/1989, ngày thứ 100 sau khi Tưởng Tiệp Liên bị sát hại, chúng tôi mang tro cốt của cậu ấy về nhà, và đặt nó trên chiếc giường nhỏ, nơi cậu ấy vẫn ngủ khi còn sống.”

Tại mặt trước của chiếc tủ đứng nơi đựng tro cốt, cha cậu đã khắc cho người con trai yêu quý của mình dòng chữ sau:

“17 năm ngắn ngủi ấy,
Con sống như một người chân chính,
Và cũng chết như một người chân chính.
Sự cao quý và hoàn thiện trong nhân tính của con,
Sẽ khắc sâu vào ký ức vĩnh hằng của lịch sử.
Bố mẹ luôn yêu thương con.”