Nhà khoa học ‘chỉnh sửa gen’ Hạ Kiến Khuê liên quan đến hành vi phạm tội

Ông Hạ Kiến Khuê, Phó Giáo sư Đại học Khoa học Công nghệ Phương Nam từng gây chấn động thế giới khi tuyên bố dùng công nghệ chỉnh sửa gen để tạo ra một cặp song sinh có khả năng miễn dịch với virus HVI thành công. Sự kiện này gây nhiều tranh cãi về vấn đề luân lý. Mới đây chính quyền Trung Quốc đã công bố kết quả điều tra bước đầu đối với ông Hạ. Đại học Khoa học Công nghệ Phương Nam cũng lên tiếng tuyên bố chấm dứt hợp đồng lao động đối với ông Hạ Kiến Khuê.

Embed from Getty Images

Ông Hạ Kiến Khuê (Ảnh từ Getty Images)

Ngày 21/1, Tân Hoa Xã đưa tin, Phó Giáo sư Đại học Khoa học Công nghệ Phương Nam Hạ Kiến Khuê tuyên bố có được thành quả đột phá quan tọng trong công nghệ chỉnh sửa gen (Genome editing) hồi tháng 11/2018, thông tin đã khiến cho giới học thuật và dư luận dậy sóng, sau sự việc này, chính quyền tỉnh Quảng Đông đã vào cuộc điều tra.

 Theo thông cáo của Nhóm điều tra tỉnh Quảng Đông hôm 21/1 cho biết, bước đầu điều tra đã hoàn tất, đồng thời nhận định ông Hạ Kiến Khuê vì theo đuổi danh lợi cá nhân, tự xoay sở vốn, cố ý né tránh sự giám sát quản lý, tự ý thành lập nhóm” để tiến hành hoạt động chỉnh sửa phôi thai người cho mục đích sinh sản.

Nhóm điều tra cho biết, từ tháng 6/2016, ông Hạ Kiến Khuê đã tự thành lập nhóm gồm cả người nước ngoài tham gia vào công trình này, sử dụng công nghệ không chắc chắn về tính an toàn và tính hiệu quả để tiến hành hoạt động chỉnh sửa phôi thai người cho mục đích sinh sản. Tháng 3/2017 đến tháng 11/2018, Hạ Kiến Khuê và những người khác đã ngụy tạo đơn thẩm tra luân lý, chiêu mộ 8 cặp vợ chồng tình nguyện tham gia thực nghiệm (những cặp đôi này có nam dương tính với HIV, nữ âm tính với HIV), cuối cùng có 2 người tình nguyện mang thai, trong đó một người đã sinh được một cặp song sinh tên “Lulu” và “Nana”, còn một người khác vẫn đang mang thai.

“Hành vi này đã vi phạm nghiêm trọng luân lý đạo đức và sự thành tín trong nghiên cứu khoa học”, tạo thành ảnh hưởng xấu cả trong và ngoài nước. Do đó, nhóm điều tra sẽ tiến hành xử phạt nghiêm đối với ông Hạ Kiến Khuê cùng những người và cơ quan liên quan, “những ai liên quan đến hành vi phạm tội sẽ được giao cho cơ quan công an xử lý”.

Trong cùng ngày, trang web của Đại học Khoa học Công nghệ Phương Nam cũng đăng thông tin tuyên bố, căn cứ vào kết quả điều tra nói trên của nhóm điều tra tỉnh Quảng Đông, phía nhà trường quyết định chấm dứt hợp đồng với ông Hạ Kiến Khuê, đồng thời dừng tất cả các hoạt động nghiên cứu khoa học của ông Hạ trong trường.

Tài liệu công khai cho thấy, ông Hạ Kiến Khuê sinh năm 1984, người tỉnh Hồ Nam, năm 2006 ông Hạ tốt nghiệp khoa Vật lý cận đại thuộc Đại học Khoa học Công nghệ Trung Quốc (University of Science and Technology of China). Năm 2010, ông có được học vị Tiến sĩ Vật lý Sinh học tại Đại học Rice (Rice University, Mỹ); năm 2012 ông trở về Trung Quốc theo chương trình thu hút nhân tài “Kế hoạch Khổng Tước” của thành phố Thâm Quyến, và làm việc tại Đại học Khoa học Công nghệ Phương Nam. Ngày 1/2/2018, ông Hạ vẫn giữ chức vụ ở Đại học Khoa học Công nghệ Phương Nam nhưng không nhận lương.

Thời gian nghỉ việc từ tháng 2/2018 đến tháng 1/2021, ông Hạ từng trả lời phỏng vấn cho biết, trường học ủng hộ việc ông khởi nghiệp nên mới phê chuẩn đơn xin bảo lưu chức vụ của ông. Đến ngày 21/1/2019, trong cùng ngày nhóm điều tra “sự kiện chỉnh sửa gen thai nhi” công bố kết quả điều tra ban đầu, phía nhà trường cũng tuyên bố quyết định chấm dứt hợp đồng lao động với ông.

Tuy nhiên, theo thông tin từ trang web của Trung tâm Đăng ký thí nghiệm lâm sàng Trung Quốc cho thấy, công trình chỉnh sửa gen này được đăng ký từ ngày 8/11/2018, đơn vị thực thi nghiên cứu công trình là Đại học Khoa học Công nghệ Phương Nam, kinh phí hoặc vật tư của công trình này được tài trợ của Ủy ban sáng tạo Khoa học thành phố Thâm Quyến.

Công trình này có tên “Đánh giá tính an toàn và hiệu quả chỉnh sửa gen CCR5 miễn dịch HIV của phôi thai”, người phụ trách công trình nghiên cứu này là ông Hạ Kiến Khuê, thẩm tra luân lý của công trình này là Ủy ban Luân lý Bệnh viện Phụ khoa Nhi khoa Hòa Mỹ Thâm Quyến (Shenzhen Hemei Women and Children’s Hospital); đơn vị tổ chức thực nghiệm là Đại học Khoa học Công nghệ Phương Nam và Bệnh viện Phụ khoa Nhi khoa Hòa Mỹ Thâm Quyến.

Tuy nhiên, nhiều ủy viên thuộc Ủy ban Luân lý của bệnh viện này lại cho biết, “chưa hề ký vào đơn như thế”, và còn nói văn kiện này là ngụy tạo; người phụ trách bệnh viện này lại công khai phủ nhận quan hệ hợp tác giữa bệnh viện và ông Hạ Kiến Khuê.

Trí Đạt

Xem thêm: