Chuyện vua Lý Thánh Tông đốt chùa rồi lại xây chùa

Giận con quyết chí tu hành mà từ bỏ trách nhiệm, vua Lý Thánh Tông trong phút bực tức ra lệnh đốt chùa. Nhưng sau khi bình tâm, Vua lại ra lệnh xây thêm chùa cho con.

Vua Lý Thánh Tông là vị vua ít có con trai, dù đã xem nhiều danh y, cầu tự các nơi, nhưng các bà Phi chỉ sinh ra được công chúa, mãi sau này khi ông gặp Ỷ Lan mới sinh được Thái tử Càn Đức.

Bấy giờ Hoàng hậu Thượng Dương sinh đôi được hai công chúa là Từ Thục và Từ Huy. Lúc này người dân sống trong cảnh thanh bình với niềm tin vào Phật giáo. Được hưởng nền giáo dục với niềm tin vào Đạo Phật từ nhỏ, khi vừa chớm trưởng thành hai công chúa đã xin vua cha được xuất gia tu hành.

Tương truyền khi đi tìm nơi tu hành, hai công  chúa đi qua các làng Tương Khúc, Tự Khoát, Vẹt (thuộc huyện Thanh Trì). Nơi đây ở giữa đồng bằng nổi lên một ngọn núi, trúc mọc chen chúc khắp nơi, gọi là núi Trúc (Trúc Lĩnh). Phía mặt tiền có thủy điều, có gò cao làm án tiền; các gò nổi lên đều chầu về núi Trúc.

Nhận thấy đây đúng là nơi linh địa, người dân lại thuần hậu, chất phác, hai công chúa liền dựng Am trên đỉnh núi Trúc tu hành. Vua Lý Thánh Tông cũng giúp đỡ xây ngôi chùa cho hai con gái.

Sau một thời gian thấy người dân nơi đây vẫn đói nghèo, thiếu ruộng canh tác, cảm thương nỗi khổ của dân chúng, hai công chúa liền dùng hết số vàng bạc của mình mua ruộng đất cho dân.

Hơn thế nữa, hai công chúa còn xin Vua cha ban cho 3.000 mẫu ruộng đem chia hết cho dân 9 làng thuộc đất Nam Phù ( phía Nam huyện Thanh Trì ngày nay), rồi dạy dân khai khẩn đồng ruộng, đem giống mới về trồng cấy, dạy dân làm các loại bánh trôi, bánh giầy và một số nghề thủ công mây tre đan…

Lúc này vua Lý Thánh Tông vẫn tiếp tục truyền thống từ các bậc tiên vương là gả công chúa cho các tù trưởng miền biên giới phía Bắc nhằm tạo ra mối quan hệ vững chắc để họ giúp Triều đình giữ vững biên giới. Vậy nên đã có lúc Vua cho gọi hai công chúa về để gả cho các tù trưởng.

Hai công chúa rất lo lắng, vì không về thì là cãi lệnh Vua cha, mang tội bất hiếu; còn nếu về lấy chồng thì sẽ dang dở con đường tu hành.

Trong khi hai công chúa đang lưỡng lự, thì vua Lý Thánh Tông sốt ruột, trong một phút nóng giận đã ra lệnh cho đốt luôn chùa. Hai công chúa được người dân rước về làng Tự Khoát, ở trên núi Trúc Lĩnh.

Còn dân gian thì có thơ rằng:

Hai con gái, Thánh Tông hoàng đế
Chị Từ Thục tuổi chỉ mười hai.
Em Từ Huy đóa hương nhài.
Ngại ngùng chỉ sợ đến vài năm sau
Lại lấy chồng, tuyến đầu biên giới.
Xa mẹ cha, ngại cả rừng xanh.
Thế nên xin được tu hành.
Vào chùa niệm Phật để thành ni sư…

Khi qua cơn nóng giận, nhà Vua hối hận, không muốn ép buộc nữa mà để hai con gái tiếp tục con đường tu hành. Không chỉ thế Vua lại còn cho dựng lại chùa Đông Phù, bởi thế ngôi chùa này còn có tên là chùa Đền, hiện trong chùa còn có dấu tích bị đốt cháy.

Thêm nữa, Vua lại cho xây một chùa trên đỉnh núi Trúc Lĩnh gọi là chùa Hưng Phúc, vì ngôi chùa này thuộc làng Tự Khoát nên còn được gọi là chùa Tự Khoát.

Câu chuyện này đã được người dân lưu lại như sau:

Bởi có lệnh vua cha hối thúc
Phải lấy chồng châu mục Lạng Sơn
Còn đường nào tính thiệt hơn
Mối giường phên dậu bảo tồn quốc gia
Đã trù trừ vua cha nổi giận
Lý Thánh Tông hạ lệnh đốt chùa
Cho rằng dám trái lệnh vua
Dân làng Tự Khoát kịp vừa rước sư
Các tín đồ Đông Phù sang đón.
Hai vị về chỉnh đốn am thiền
Về sau chùa được xây lên
Nhà vua hối hận làm đền hơn xưa.
Hưng Phúc tự vua vừa cho chữ
Tên Nam Trù lưu giữ vua ban
Cả chùa Đỉnh Trúc xây thêm
Vua tặng chín xã tổng tên Nam Phù
Chùa Tự Khoát kể từ dạo ấy
Nhị bồ tát đã thấy tình dân
Hội chùa lễ rước tôn thân
Ni sư triều Lý nhiều vần thơ dâng:
“Lý đại hà niên song đế nữ
Liên đài thử địa lưỡng thần tiên”.

Trải qua hàng chục năm, hai công chúa thành tâm tu luyện rồi viên tịch. Người dân 9 xã đều nhớ công ơn của 2 bà mà xây thêm nhiều chùa và tạc tượng để tưởng nhớ.

Đến ngày nay hàng năm ở Ninh Xá có “hội Thánh Đản” diễn ra suốt từ ngày mồng 1 đến ngày 10 tháng hai nhằm tưởng nhớ công đức của 2 vị công chúa đối với người nơi đây, đông đảo người dân tham dự. Ngoài ra còn có lễ hội rất lớn khác, 5 năm tổ chức một lần tại chùa Đông Phù, bắt đầu từ ngày 13/3 và diễn ra suốt nhiều ngày.

Trần Hưng

Xem thêm:

• Vị Vua mang đến nhiều điềm lành nhất trong sử Việt
• Lý Thường Kiệt: Từ hoạn quan đến vị tướng tài lừng danh sử Việt

Mời xem video: Trí tuệ cổ nhân: Có 4 điều cần kính sợ trong đời