Ba chỉ số chứng khoán lớn của Mỹ đều đóng cửa ở mức cao mới, tạo cảm hứng cho chứng khoán Đài Loan đồng loạt tăng điểm vào ngày 21/3, đóng cửa tăng 414,64 điểm và vượt 20.000 điểm. Cùng ngày, thị trường chứng khoán Trung Quốc và Hồng Kông lao dốc, nền kinh tế Trung Quốc tiếp tục rơi vào khủng hoảng.

Chung khoan Trung Quoc
Ảnh minh họa thị trường chứng khoán của Trung Quốc. (Ảnh: Philipe Lopez/AFP/Getty)

Vì sao chứng khoán Đài Loan có thể nhảy vọt lên 20.000 điểm?

Ông Tạ Kim Hà (Hsieh Chin-ho), Chủ tịch của Wealth Magazine Đài Loan, cho biết trước đây thị trường chứng khoán Đài Loan mỗi lần sau Tết đều lao dốc, tại sao bây giờ lại ở mức 20.000? Nguyên nhân là do chỉ số của TSMC bao trùm toàn bộ Đài Loan, nếu TSMC tiếp tục đứng vững thì mức giảm của chỉ số chứng khoán Đài Loan sẽ rất hạn chế. Ngoài ra, trước đây người Đài Loan sẽ gửi tiền sang Trung Quốc để mua bất động sản Trung Quốc hay Nhân dân tệ, nhưng hiện tại họ đang chuyển tiền về Đài Loan, tạo ra dòng vốn rất lớn. Lượng tiền dồi dào đã giúp chứng khoán Đài Loan vượt mốc 20.000, và giờ đây các quỹ chứng khoán chỉ số (ETF) đã trở thành từ khóa cho các khoản đầu tư gần đây, khiến người Đài Loan đổ xô đi mua.

Ông cũng chỉ ra năm 2018, thị trường chứng khoán Hồng Kông vượt 33.484 điểm và chỉ số trọng số của Đài Loan ở mức 11.126 điểm, chênh lệch 22.357 điểm. Ông từng dự đoán chỉ số trọng số của Đài Loan sẽ vượt qua chỉ số Hang Seng của Hồng Kông. Tuy nhiên lúc đó, hầu hết mọi người đều không tin vào tuyên bố này, nhưng giờ đây nó đã trở thành sự thật.

Hội đồng Lập pháp Hồng Kông thông qua Điều 23 Luật Cơ bản vào ngày 19/3, quy định rõ ràng các hình phạt nghiêm khắc đối với hành vi can thiệp của nước ngoài gây “gây nguy hiểm” cho an ninh quốc gia và hình sự hóa việc sở hữu hoặc tiết lộ bí mật nhà nước. Về việc này, trước đó ông Tạ Kim Hà từng cảnh báo rằng sau khi thông qua Điều 23 của Luật Cơ bản, Hồng Kông đã vô tình và âm thầm bị nhốt vào “bức màn sắt”, và sự thịnh vượng hàng thế kỷ của nó đang dần bị mất đi.

Một nửa số tòa nhà chọc trời ở Trung Quốc Đại Lục thành công trình dang dở

Trong khi thị trường chứng khoán Trung Quốc đang bán tháo tệ hại thì cuộc khủng hoảng bất động sản cũng gây chấn động. Mới đây, một danh sách thống kê các tòa nhà chọc trời cao hơn 450 mét chưa hoàn công ở Trung Quốc đã được đăng tải trên Internet và hơn một nửa trong số đó là đang xây dựng dang dở. 

Trong số 31 tòa nhà chọc trời, có 19 tòa nhà ở trạng thái dở dang hoặc cơ bản bị bỏ hoang, chiếm hơn 60%, trong khi hầu hết tòa nhà đang trong quá trình thi công đều chưa được xây dựng hoặc mới được xây dựng. Các tòa nhà chọc trời hầu hết đều là những dự án mang tính hình tượng trên khắp Trung Quốc, điều này cho thấy mức độ nghiêm trọng của sự sụp đổ bất động sản Trung Quốc.

30 công ty bất động sản lớn ở Trung Quốc Đại Lục vỡ nợ

Kể từ năm 2021, sự kiện Evergrande vỡ nợ đã khởi động bức màn doanh nghiệp bất động sản Đại Lục phá sản đóng cửa, tính đến ngày 24/8/2023, hơn 30 công ty bất động sản lớn đã vỡ nợ. Dữ liệu cho thấy Bất động sản Evergrande hiện có nợ phải trả 2.400 tỷ nhân dân tệ, Country Garden có nợ phải trả 1.430 tỷ nhân dân tệ, Bất động sản Vanke có nợ phải trả 1.350 tỷ nhân dân tệ, Greenland Holdings có nợ phải trả 1.200 tỷ nhân dân tệ, Poly Real Estate có nợ phải trả 1.140 tỷ nhân dân tệ và Sunac China có khoản nợ 10.000 tỷ nhân dân tệ, China Resources Land có khoản nợ 739,6 tỷ nhân dân tệ và Longfor Group có khoản nợ 572,4 tỷ nhân dân tệ.

Vấn đề nợ nần của các nhà phát triển bất động sản khiến bong bóng bất động sản vỡ, thị trường nhà đất rơi vào suy thoái, cùng với số lượng lớn các tòa nhà dở dang đã tác động sâu sắc đến nền kinh tế Trung Quốc, các ngân hàng có số lượng nợ xấu lớn không thu hồi được, đất quy hoạch phát triển biến thành đất nhàn rỗi, giá đất tụt dốc… Nhà được mua bởi người mua nhà lần 2 biến thành tài sản âm.

Trung Quốc bán phá giá thép ra nước ngoài do dư thừa năng lực sản xuất?

Gần đây, một số phương tiện truyền thông nhận thấy rằng trong 2 tháng đầu năm nay, lượng xuất khẩu thép của Trung Quốc đã đạt mức cao mới cùng kỳ trong 8 năm. Số liệu mới nhất của Tổng cục Hải quan Trung Quốc do Mạng lưới Tài nguyên Than Trung Quốc công bố cho thấy, từ tháng 1 đến tháng 2/2024, Trung Quốc đã xuất khẩu 15,912 triệu tấn thép, tăng 32,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Đồng thời, giá xuất khẩu bình quân là 791,7 USD/tấn, giảm 32,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Thị trường thép là phong vũ biểu của nền kinh tế Trung Quốc. Sự kiện bán phá giá thép Trung Quốc quy mô lớn gần đây nhất xảy ra từ năm 2015 đến 2016 khi nền kinh tế Trung Quốc suy thoái. Sự phục hồi của thị trường tiêu dùng nội địa Trung Quốc sau đại dịch vẫn chậm hơn dự kiến, tình trạng dư thừa năng lực sản xuất xảy ra trong các ngành công nghiệp bao gồm thép, ô tô và tấm pin mặt trời.

Ông Harry Murphy Cruise, trợ lý giám đốc và nhà kinh tế tại Moody’s Analytics, phân tích rằng triển vọng thị trường Trung Quốc suy yếu cũng ảnh hưởng đến giá quặng sắt. Ông nói: “Việc thiếu các biện pháp kích thích có ý nghĩa trong hai phiên giao dịch tuần trước ở Trung Quốc đã làm suy yếu các kế hoạch xây dựng trong năm nay và khiến giá quặng sắt giảm xuống chỉ trên 100 USD/tấn. Đây là mức thấp nhất kể từ tháng 8/2023.”

Ông Colin Hamilton, nhà phân tích hàng hóa tại Ngân hàng Montreal (BMO), chỉ ra rằng Trung Quốc đang gửi thép đến các dự án cơ sở hạ tầng ở nước ngoài tại các nước đang phát triển, chẳng hạn như các dự án “Vành đai và Con đường” do chính Trung Quốc tài trợ và xây dựng. Ông nói: “Trước đây, nỗ lực xuất khẩu thép sang các nước khác trên thế giới của Trung Quốc hoàn toàn dựa trên những cân nhắc về kinh tế, nhưng lần này nó mang tính địa chính trị và chiến lược hơn”.

Một số nhà phân tích lo ngại thép Trung Quốc vẫn được bán sang châu Âu dưới dạng thép cuộn cán nóng hoặc các sản phẩm thép khác thông qua các nước châu Á như Ấn Độ, Nhật Bản và Việt Nam, từ đó vào thị trường phương Tây sẽ ảnh hưởng tới ngành công nghiệp thép quốc tế.