Ngày 11/3 (thứ Hai), Tổng thống Mỹ Biden đã đệ trình lên Quốc hội Mỹ ngân sách quốc phòng cao nhất trong lịch sử, lên tới 895,2 tỷ USD. Chi cho số tiền này gồm tăng cường khả năng phòng thủ của Đài Loan, phát triển tên lửa tầm xa để chống đe dọa từ Trung Quốc, thúc đẩy hiện đại hóa hạt nhân, và đầu tư gần 10 tỷ USD để cải thiện khả năng phòng thủ ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

r shutterstock 2408993335
Tổng thống Mỹ Joe Biden, tại gần Công viên Quốc gia Valley Force ở Blue Bell, tiểu bang Pennsylvania, vào ngày 5/1/2024. (Ảnh: OogImages / Shutterstock)

Trong một cuộc họp báo hôm thứ Hai (11/3), Thứ trưởng Ngoại giao Richard Verma phụ trách quản lý và tài nguyên của Bộ Ngoại giao Mỹ phát biểu: “Chúng ta phải sử dụng mọi công cụ cần thiết để đánh bại Trung Quốc trong cuộc cạnh tranh này”. Ông nhấn mạnh ứng phó thách thức từ Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) là ưu tiên hàng đầu của Tổng thống Biden.

Theo tài liệu đăng trên trang web của Nhà Trắng, Tổng thống Biden đã đề xuất lên Quốc hội tổng chi tiêu ngân sách là 7,3 nghìn tỷ USD cho năm tài chính 2025. Trong đó ngân sách quốc phòng tăng 1% (895,2 tỷ USD) so với năm 2024, bao gồm khoản chi bắt buộc 4 tỷ USD để “cạnh tranh với Trung Quốc”. Theo Reuters, 2 tỷ USD sẽ được sử dụng để thành lập quỹ cơ sở hạ tầng quốc tế mới như một nguồn tài trợ đáng tin cậy nhằm thay thế sáng kiến “Vành đai và Con đường” của Bắc Kinh. Ngoài ra 2 tỷ USD khác dành cho các khoản đầu tư “thay đổi cuộc chơi” nhằm giúp các nước Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương chống lại các hành động “săn mồi” của Trung Quốc.

Ông Verma cho biết Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đã yêu cầu thêm 4 tỷ USD vào quỹ chi tiêu tự do cho các hoạt động ngoại giao và hỗ trợ nước ngoài ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Ông nói rằng mục tiêu của năm tài chính 2025 là cho phép Mỹ “tiếp tục đầu tư vào các năng lực cơ bản trong nước và liên kết với các đối tác cùng chí hướng, qua đó để củng cố lợi ích chung của chúng ta và ứng phó với những thách thức do ĐCSTQ đặt ra”.

Ngoài số tiền cần thiết để trực tiếp ứng phó với Trung Quốc, Lầu Năm Góc hôm thứ Hai đã nhắc lại rằng 500 triệu USD trong ngân sách cho sử dụng “Quyền rút vốn của Tổng thống” (Presidential Drawdown Authority, PDA) để cung cấp viện trợ quân sự cho Đài Loan, đây là lần đầu tiên ủy quyền này được nhắm vào một nước cụ thể. Khoản chi tiêu này sẽ được sử dụng để “đối phó với xâm lược trong khu vực và đảm bảo tiếp tục hỗ trợ cho các đồng minh của Mỹ”, đồng thời bổ sung kho dự trữ “đạn dược, thiết bị và duy trì khả năng sẵn sàng chiến đấu” của quân đội Mỹ.

Bloomberg đưa tin, ngoài ngân sách quốc phòng, Bộ Ngoại giao Mỹ đã yêu cầu khoản đầu tư “mang tính lịch sử” 100 triệu USD vào ngân sách năm 2025 để hỗ trợ Đài Loan duy trì hòa bình trên eo biển. Trong đó có một khoản liên quan đến kế hoạch tài trợ song phương mới bán vũ khí cho nước ngoài nhằm “tăng cường răn đe và duy trì ổn định khu vực ở eo biển Đài Loan”.

9,9 tỷ USD khác trong chi tiêu của Chương trình Răn đe Thái Bình Dương, nhiều hơn 800 triệu USD so với khoản chi tương tự trong năm tài chính này. Khoản chi này chủ yếu để tăng cường triển khai quân đội Mỹ và các cơ sở quân sự của Mỹ ở Thái Bình Dương.

Giám đốc Ngân sách Quân đội Mỹ – Thiếu tướng Mark Bennett cho biết, chi tiêu của Quân đội Mỹ trong năm tài chính 2025 cho các cuộc tập trận ở Thái Bình Dương sẽ cao hơn đáng kể so với năm tài chính 2024. Quân đội Mỹ trong năm tài chính 2025 có kế hoạch tiến hành 11 cuộc tập trận quân sự ở khu vực Thái Bình Dương, so với năm tài chính 2024 được tăng thêm 2 lần, cần tìm kiếm thêm nguồn tài trợ 461 triệu USD.

Trong một tuyên bố, Tổng thống Biden nhấn mạnh rằng ngân sách này sẽ tiếp tục đầu tư vào việc “tăng cường các liên minh và đối tác của Mỹ”, đẩy mạnh năng lực quân sự để đối đầu với Trung Quốc và Nga.

Phó Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ – Đô đốc Christopher Grady cho biết: “Chúng ta phải tiếp tục thích ứng, tiến bộ và đổi mới với tốc độ và quy mô lớn trong mọi lĩnh vực, ưu tiên xem Trung Quốc (Đảng Cộng sản Trung Quốc) là mối đe dọa ngày càng thách thức và coi Nga là mối đe dọa nghiêm trọng”.

Kể từ đầu năm nay, Tổng thống Biden phe Dân chủ sẽ tái tranh cử vào tháng 11 đã không còn ưu thế trước đối thủ Cộng hòa là cựu Tổng thống Trump, trong các cuộc thăm dò về các vấn đề then chốt như kinh tế và chống nhập cư bất hợp pháp cho thấy tỷ lệ ủng hộ đứng sau ông Trump. Đề xuất ngân sách mới nhất của ông Biden được coi là nền tảng tranh cử thuyết phục hơn để trình bày với cử tri. Tất nhiên đây cũng có thể là danh sách chương trình làm việc mà ông cần tập trung khi bắt đầu nhiệm kỳ tiếp theo.