Theo Financial Times, Trung Quốc đã đưa ra các hướng dẫn mới, các bộ vi xử lý của Mỹ như Intel và AMD sẽ bị loại khỏi các máy tính cá nhân (PC) và máy chủ của Chính phủ. Đây là động thái mới nhất trong cuộc chiến công nghệ giữa Trung Quốc và Mỹ.

intel dung ke hoach mo rong san xuat chip o viet nam
(Ảnh minh họa: Ireshetnikov54/shutterstock)

Các hướng dẫn mua sắm chính phủ chặt chẽ hơn cũng tìm cách loại bỏ dần hệ điều hành Windows của Microsoft và phần mềm cơ sở dữ liệu do nước ngoài sản xuất để chuyển sang sử dụng phần mềm trong nước. Đồng thời, các doanh nghiệp nhà nước cũng đang phát động các chiến dịch nội địa hóa.

Các quy tắc mua sắm mới nhất thể hiện bước đi quan trọng nhất mà chính quyền đã thực hiện nhằm tạo ra các lựa chọn thay thế trong nước cho công nghệ nước ngoài, điều này cũng hô ứng với các động thái của Mỹ trong bối cảnh căng thẳng ngày càng gia tăng giữa hai nước. Washington đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với ngày càng nhiều công ty Trung Quốc vì lý do an ninh quốc gia, ra luật khuyến khích sản xuất nhiều công nghệ hơn ở Mỹ và ngăn chặn việc xuất khẩu chip tiên tiến và các thiết bị sản xuất chip liên quan sang Trung Quốc.

Các quan chức đã bắt đầu làm theo những hướng dẫn không được chào đón trong năm nay sau khi Bộ Tài chính, Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc công bố những hướng dẫn mới cho PC, máy tính xách tay và máy chủ vào ngày 26/12. Hướng dẫn này yêu cầu các cơ quan chính phủ, cơ quan đảng cấp trên cấp thị trấn trở lên phải đưa ra các tiêu chuẩn yêu cầu hệ điều hành và bộ xử lý “an toàn và đáng tin cậy” khi mua hàng.

Cùng ngày tháng 12, cơ quan thử nghiệm quốc gia và Trung tâm đánh giá an toàn thông tin Trung Quốc đã công bố lô bộ vi xử lý và hệ điều hành “an toàn và đáng tin cậy” đầu tiên, tất cả đều từ các công ty Trung Quốc (link). Trong số 18 bộ xử lý được phê duyệt có chip của Huawei và Phytium do nhà nước hậu thuẫn. Cả hai công ty đều nằm trong danh sách đen xuất khẩu của Mỹ. Các nhà sản xuất bộ vi xử lý của Trung Quốc đang sử dụng kết hợp các kiến ​​trúc chip, bao gồm x86, Arm và chip nội địa của Intel, trong khi hệ điều hành có nguồn gốc từ phần mềm Linux nguồn mở.

Cải cách mua sắm của Trung Quốc là một phần trong chiến lược quốc gia về quyền tự chủ công nghệ trong quân đội, chính phủ và các cơ quan nhà nước, được gọi là hay “Đổi mới trong ứng dụng công nghệ thông tin”. Một quan chức chính quyền địa phương chịu trách nhiệm quản lý việc thay thế hệ thống công nghệ thông tin cho biết, những tiêu chuẩn này “là những hướng dẫn chi tiết và rõ ràng đầu tiên trên toàn quốc nhằm thúc đẩy ‘Đổi mới'”.

Theo hai người quen thuộc với vấn đề này, cơ quan quản lý doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc, Ủy ban Quản lý và Giám sát Tài sản Nhà nước của Quốc vụ viện, cũng đã yêu cầu các doanh nghiệp nhà nước hoàn thành quá trình chuyển đổi công nghệ sang các nhà cung cấp trong nước trước năm 2027. Những người quen thuộc với vấn đề này cho biết, kể từ năm ngoái, các doanh nghiệp nhà nước đã bắt đầu báo cáo tiến độ chuyển đổi hệ thống CNTT định kỳ hàng quý nhưng vẫn được phép giữ lại một số công nghệ nước ngoài.

Việc nhà nước từ bỏ phần cứng nước ngoài sẽ tác động đến các công ty Mỹ ở Trung Quốc, bắt đầu với Intel và AMD, nhà sản xuất bộ vi xử lý PC thống trị thế giới. Trung Quốc là thị trường lớn nhất của Intel trong năm ngoái, chiếm 27% trong doanh thu 54 tỷ USD, trong khi AMD chiếm 15% trong doanh thu 23 tỷ USD. Microsoft không công bố doanh số bán hàng tại Trung Quốc, nhưng Chủ tịch Microsoft Brad Smith đã nói với Quốc hội Mỹ vào năm ngoái rằng Trung Quốc chiếm 1,5% doanh thu của hãng.

Microsoft và Intel từ chối bình luận. AMD đã không trả lời yêu cầu bình luận. Intel hoặc AMD có thể khó lọt vào danh sách bộ xử lý được phê duyệt. Để được đánh giá, các công ty phải gửi tài liệu và mã R&D hoàn chỉnh cho sản phẩm của mình. Theo thông báo từ Trung tâm đánh giá an toàn thông tin Trung Quốc, tiêu chí chính để đánh giá là mức độ (tỷ lệ) thiết kế, phát triển và sản xuất hoàn thành ở Trung Quốc.

Các sở tài chính cấp tỉnh và thành phố đã đưa ra hàng chục thông báo về các hướng dẫn mới trong những tháng gần đây, cố gắng đảm bảo rằng hàng ngàn người mua tuân thủ chúng. Hai quan chức mua sắm nói với Financial Times rằng vẫn còn một số khó khăn trong việc mua máy tính sử dụng bộ vi xử lý nước ngoài và hệ điều hành Windows của  Microsoft.

Một trong những quan chức tại Thâm Quyến cho biết, họ hiện cần thực hiện các bước bổ sung để đăng ký và giải thích việc mua các bộ xử lý của nước ngoài. Văn phòng Mua sắm Chính phủ Trung ương cũng cho biết trong tháng này rằng miễn là các cơ quan “tuân thủ các quy trình quản lý có liên quan”, thì đều có thể tiếp tục mua máy tính có bộ xử lý Intel và AMD với số lượng hạn chế.

Lao Zhang Cheng chịu trách nhiệm mua 16 máy tính sản xuất trong nước cho một cơ quan liên kết với Cục Giao thông Thành phố Thiệu Hưng, ông cho biết các đồng nghiệp của ông không có lựa chọn nào khác ngoài việc làm quen với việc sử dụng hệ điều hành sản xuất trong nước. Lao Zhang cheng cho biết: “Thứ chúng tôi muốn thay thế là những chiếc máy tính cũ được trang bị chip nước ngoài. Sau lần mua này, về cơ bản mọi người trong văn phòng sẽ có một chiếc máy tính trong nước. Những chiếc máy tính cũ còn lại của chúng tôi được trang bị hệ điều hành Windows ‘vẫn có thể sử dụng được’ trong những hoàn cảnh nhất định.”

Lin Qingyuan, chuyên gia về chip tại viện nghiên cứu Bernstein, cho biết bộ xử lý máy chủ sẽ được thay thế nhanh hơn máy tính cá nhân vì hệ sinh thái phần mềm cần được thay thế hạn chế hơn. Ông dự đoán đến năm 2026, máy chủ “Đổi mới” sẽ chiếm 23% tổng số lô hàng máy chủ của Trung Quốc. Ông nói thêm: “Hướng dẫn mua sắm giúp các quan chức có nhiều khả năng thực hiện hơn đối với chính sách ‘Đổi mới’”.

Các nhà phân tích tại Zheshang Securities ước tính Trung Quốc sẽ cần đầu tư 660 tỷ nhân dân tệ từ năm 2023 đến năm 2027 để thay thế cơ sở hạ tầng CNTT của chính phủ, các cơ quan đảng và 8 ngành công nghiệp lớn. Bộ Tài chính, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin, Trung tâm đánh giá an toàn thông tin Trung Quốc không trả lời yêu cầu bình luận.