Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden hôm thứ Sáu (1/3) đã công bố kế hoạch thực hiện đợt thả dù thực phẩm và vật tư quân sự đầu tiên vào Gaza. Thông báo được đưa ra một ngày sau cái chết do giẫm đạp và hỗn loạn của những người Palestine xếp hàng chờ nhận viện trợ.

Ông Biden cho biết đợt thả hàng của Mỹ sẽ diễn ra trong những ngày tới nhưng chưa đưa ra thêm thông tin cụ thể nào. Các quốc gia khác, bao gồm Jordan và Pháp, đã tiến hành thả hàng viện trợ vào Gaza.

“Chúng ta cần phải làm nhiều hơn nữa và Hoa Kỳ sẽ làm nhiều hơn nữa,” ông Biden nói với các phóng viên, đồng thời nói thêm rằng “viện trợ tới Gaza gần như không đủ.”

Tại Nhà Trắng, người phát ngôn John Kirby nhấn mạnh rằng các đợt thả hàng sẽ trở thành “một nỗ lực bền vững”. Ông nói thêm rằng đợt airdrop đầu tiên có thể sẽ là “khẩu phần ăn sẵn cho quân đội”.

Ông Kirby nói: “Việc này sẽ không thể làm một lần mà hoàn thành được.”

Ông Biden nói với các phóng viên rằng Mỹ cũng đang xem xét khả năng thiết lập một hành lang hàng hải để chuyển một lượng lớn viện trợ vào Gaza.

Các quan chức cho biết các đợt thả hàng có thể bắt đầu sớm nhất là vào cuối tuần này.

Theo Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên Hợp Quốc, ít nhất 576.000 người ở Dải Gaza – một phần tư dân số của vùng đất này đang cận kề nạn đói.

Palestine Gaza
Người Palestine xếp hàng để lấy nước ở thành phố Gaza hôm 16/10/2023. (Ảnh của DAWOOD NEMER/AFP qua Getty Images)

Cơ quan y tế Gaza cho biết lực lượng Israel đã giết chết hơn 100 người khi họ cố gắng tiếp cận một đoàn xe cứu trợ gần thành phố Gaza vào sáng sớm thứ Năm (29/2). Người Palestine phải đối mặt với tình thế ngày càng tuyệt vọng sau gần 5 tháng kể từ khi xung đột xảy ra.

Israel đổ lỗi phần lớn những cái chết là do đám đông vây quanh các xe cứu trợ, nói rằng các nạn nhân đã bị giẫm đạp hoặc cán qua. Một quan chức Israel cũng cho biết quân đội  “chỉ có thể phản ứng hạn chế” sau đó đã bắn vào đám đông mà họ cảm thấy gây ra mối đe dọa.

Với việc mọi người phải ăn thức ăn chăn nuôi và thậm chí cả xương rồng để sống sót, và các bác sĩ cho biết trẻ em đang chết trong bệnh viện do suy dinh dưỡng và mất nước, Liên Hợp Quốc cho biết họ phải đối mặt với “những trở ngại quá lớn” trong việc viện trợ.

Dù chưa rõ loại máy bay nào sẽ được sử dụng nhưng C-17 và C-130 là phù hợp nhất cho công việc.

Ông David Deptula, cựu tướng ba sao của Lực lượng Không quân Hoa Kỳ, người từng chỉ huy vùng cấm bay ở miền bắc Iraq, cho biết thả dù là điều mà quân đội Hoa Kỳ có thể thực hiện một cách hiệu quả.

Ông Deptula nói với Reuters: “Đó là điều phù hợp với sứ mệnh này”.

“Có rất nhiều thách thức. Nhưng không có gì là không thể vượt qua.”

Hoa Kỳ và các nước khác cũng kỳ vọng viện trợ sẽ được tăng cường nhờ lệnh ngừng bắn tạm thời, điều mà ông Biden hy vọng sẽ xảy ra vào thời điểm tháng chay Ramadan của người Hồi giáo, bắt đầu vào ngày 10 tháng 3.

Những khó khăn

Tuy nhiên, vẫn còn những câu hỏi về tính hiệu quả của việc thả hàng viện trợ vào Gaza.

Một quan chức Mỹ giấu tên cho biết các đợt thả dù sẽ chỉ có tác động hạn chế đến sự đau khổ của người dân ở Gaza.

“Nó không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ”, quan chức này nói và nói thêm rằng cuối cùng chỉ có việc mở cửa biên giới trên đất liền mới có thể giải quyết vấn đề một cách nghiêm túc… Một vấn đề khác là Mỹ không thể đảm bảo rằng viện trợ không lọt vào tay Hamas, vì Mỹ không có quân trên bộ.

Ông Richard Gowan, Giám đốc Nhóm Khủng hoảng Quốc tế của LHQ, cho biết: “Các nhân viên nhân đạo luôn phàn nàn rằng việc thả hàng là cơ hội cho những bức ảnh đẹp nhưng lại là một cách tệ hại để cung cấp viện trợ”. Ông Gowan nói rằng cách duy nhất để có đủ viện trợ là thông qua các đoàn xe viện trợ sau một hiệp định đình chiến.

Ông Gowan nói thêm: “Người ta cho rằng tình hình ở Gaza hiện nay tồi tệ đến mức bất kỳ nguồn cung cấp bổ sung nào ít nhất cũng sẽ giảm bớt một số đau khổ. Nhưng tốt nhất đây chỉ nên là một biện pháp hỗ trợ tạm thời”.

Dưới áp lực trong và ngoài nước, một quan chức khác của Mỹ cho biết chính quyền Biden đang xem xét vận chuyển viện trợ bằng đường biển từ Síp, cách bờ biển Địa Trung Hải của Gaza khoảng 210 hải lý.

Tại Nhà Trắng, ông Kirby thừa nhận rằng việc thả dù vào Gaza là “cực kỳ khó khăn” vì dân số đông đúc và xung đột đang diễn ra.

Chương trình Lương thực Thế giới cho biết 10 ngày trước rằng họ đang tạm dừng việc cung cấp viện trợ lương thực cho miền bắc Gaza cho đến khi các điều kiện ở vùng đất Palestine cho phép phân phối an toàn.

Cơ quan tị nạn Palestine của Liên hợp quốc UNRWA cho biết hôm thứ Sáu (1/3) rằng trong tháng Hai, trung bình có gần 97 xe tải có thể vào Gaza mỗi ngày, so với khoảng 150 xe tải mỗi ngày trong tháng Một, đồng thời cho biết thêm: “Số lượng xe tải vào Gaza vẫn thấp hơn nhiều so với mục tiêu 500 xe mỗi ngày.”