Vì sao thanh niên Trung Quốc thất nghiệp tăng vọt sau khi bỏ phong tỏa COVID?

Trần Đình
•
Thứ Sáu, 26/05/2023

Cho đến đầu năm nay, nhiều người đã hy vọng khi Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) từ bỏ chính sách Zero-COVID, thì nền kinh tế sẽ tăng trưởng trở lại. Tuy nhiên, sau khi nước này mở cửa trở lại, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên vẫn tăng cao, đây chắc chắn là hồi chuông cảnh tỉnh đáng lo ngại đối với xã hội Trung Quốc.

GettyImages 1251498029 — Hội chợ việc làm ở Trùng Khánh ngày 11/4/2023. (Nguồn: Getty Images)

Vào tháng 4 năm nay, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên Trung Quốc đã đạt mức cao kỷ lục, không chỉ cao hơn nhiều so với mức 13% đã thấy trong hầu hết năm 2019, mà còn cao hơn đáng kể so với con số vài tháng trước đó.

Mùa hè năm nay, Trung Quốc sẽ có một lượng lớn sinh viên tốt nghiệp gia nhập thị trường lao động. Điều này cho thấy tình trạng thất nghiệp sẽ chỉ trở nên tồi tệ hơn trong những tháng tới. Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên sẽ có thể vẫn ở mức cao trong một thời gian dài, mặc dù chính quyền nỗ lực khuyến khích các tổ chức công và công ty tư nhân tuyển dụng nhiều hơn.

Vậy tình trạng thanh niên Trung Quốc thất nghiệp nghiêm trọng như thế nào? Lý do tại sao điều này xảy ra? Những tác động lâu dài có thể có của điều này đối với nền kinh tế Trung Quốc là gì?

1. Vấn đề nghiêm trọng đến mức nào?

Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên từ 16 đến 24 tuổi ở các khu vực thành thị của Trung Quốc đã tăng vọt lên 20,4% trong tháng 4, mức cao nhất kể từ khi chính quyền ĐCSTQ bắt đầu công bố dữ liệu vào năm 2018. Tờ Bloomberg ước tính, điều đó có nghĩa là ít nhất 6 triệu thanh niên ở thành thị Trung Quốc không có việc làm.

Goldman Sachs ước tính, thanh niên thất nghiệp chiếm khoảng 23% tổng số người thất nghiệp ở thành thị của Trung Quốc, và số thanh niên thất nghiệp hiện nay nhiều hơn so với trước đại dịch 3 triệu người.

Theo Bloomberg, tỷ lệ thất nghiệp của những người từ 16 đến 24 tuổi ở Mỹ chỉ là 6,5%, trong khi tỷ lệ thất nghiệp của những người dưới 25 tuổi ở khu vực đồng euro là 14,3%.

Tình hình ở Trung Quốc sẽ chỉ ngày càng tồi tệ hơn. Gần 12 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học sẽ tham gia thị trường việc làm vào mùa hè năm nay, Citigroup ước tính con số này có thể đẩy tỷ lệ thất nghiệp ở nhóm thanh niên lên trên 25%.

Đáng chú ý, ngay cả khi dỡ bỏ phong tỏa do COVID-19, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên ở Trung Quốc vẫn gia tăng. Vào tháng 12 năm ngoái, tỷ lệ này là 16,7%, nhưng năm nay nó đã tăng lên hàng tháng và đạt mức cao kỷ lục vào tháng Tư.

2. Vì sao tỷ lệ thanh niên thất nghiệp ở Trung Quốc lại cao như vậy?

Đây là kết quả của nền kinh tế Trung Quốc chững lại kết hợp với các vấn đề mang tính kết cấu dài hạn.

Nhiều thanh niên Trung Quốc làm việc trong các ngành dịch vụ như nhà hàng, và trước khi dịch bệnh bùng phát, dân số thanh niên chiếm gần 40% việc làm trong ngành dịch vụ. Tuy nhiên, những ngành này đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi các biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt trong bối cảnh đại dịch.

Ngoài ra, sự quản lý giám sát và đàn áp của ĐCSTQ đối với các ngành giáo dục và đào tạo (ngoài trường học), Internet (công nghệ) và bất động sản cũng đã khiến một số lượng lớn công việc bị mất, vậy nên những lĩnh vực này không còn là lựa chọn khả thi cho những người tìm việc trẻ tuổi.

Sau khi mở cửa trở lại trong năm nay, ngành công nghiệp có tốc độ tăng trưởng việc làm nhanh nhất, cũng trái ngược với kỳ vọng của giới trẻ Trung Quốc.

Theo dữ liệu từ “Zhaopin.com”, một trang web tìm việc của Trung Quốc, các tin tuyển dụng trong ngành du lịch, vận tải hành khách và hàng hóa đã tăng nhanh nhất trong tháng Ba. Cục thống kê Trung Quốc tuần này cho biết, các lĩnh vực thường thu hút lao động nhập cư, chẳng hạn như xây dựng, vận tải và kho bãi, cũng đã chứng kiến sự tăng trưởng.

Ngoài những yếu tố này, những thay đổi về nhân khẩu học cũng góp phần làm gia tăng tỷ lệ thất nghiệp. Trong hơn 10 năm, số lượng sinh viên tốt nghiệp giáo dục bậc cao ở Trung Quốc liên tục đạt mức cao mới. Đối mặt với thị trường việc làm ngày nay, những người trẻ tuổi này thường cảm thấy khó áp dụng những gì đã học và họ không muốn làm các công việc cổ xanh (các công việc tay chân và cần sử dụng những kỹ năng thủ công hoặc kỹ thuật thực tế) với thời gian làm việc dài và mức lương thấp.

Theo ước tính của Wall Street Journal, trong 3 năm qua, hơn 28 triệu sinh viên Trung Quốc tốt nghiệp giáo dục bậc cao đã gia nhập thị trường lao động, chiếm khoảng 2/3 nguồn cung lao động mới ở thành thị. Nhưng những kỹ năng họ sở hữu không phù hợp với nhu cầu của thị trường.

Theo một cuộc khảo sát của Zhaopin, khoảng 30% sinh viên tốt nghiệp vào mùa hè này muốn làm việc trong ngành công nghệ, viễn thông và giáo dục, nhưng sự quản lý giám sát chặt chẽ của chính quyền trong những năm gần đây đã khiến các nhà tuyển dụng giữ thái độ cẩn thận với việc bổ sung nhân viên.

Goldman Sachs chỉ ra rằng sẽ có thêm 20% sinh viên tốt nghiệp trường dạy nghề trong lĩnh vực giáo dục và giáo dục thể chất vào năm 2021 so với năm 2018, nhưng việc tuyển dụng trong các ngành này đã giảm.

Một trong những chuyên ngành có số lượng sinh viên tốt nghiệp tăng mạnh nhất từ năm 2018 đến 2021 là công nghệ thông tin, và đây cũng là một trong những ngành có số lượng việc làm giảm mạnh sau khi bị ĐCSTQ đàn áp.

3. Thanh niên thất nghiệp có nguy cơ tạo ra vòng luẩn quẩn

Thất nghiệp gia tăng có nghĩa là những người trẻ tuổi kiếm được ít tiền hơn và chi tiêu ít hơn cho điện thoại di động, giải trí, du lịch và những thứ tương tự, làm giảm sản lượng kinh tế. Mặc dù khó định lượng nhưng nhiều nhà phân tích tin rằng giới trẻ Trung Quốc là động lực quan trọng của tiêu dùng tổng thể và thúc đẩy chi tiêu xa xỉ.

Tỷ lệ thất nghiệp cao cũng ảnh hưởng đến niềm tin vào nền kinh tế và có thể làm giảm năng lực sản xuất nếu kéo dài lâu hơn.

Tại Trung Quốc, tỷ lệ thất nghiệp cao cũng khiến giới trẻ bất mãn với xã hội, nhiều người bày tỏ sự thất vọng bằng cách “nằm ngửa”, “mặc kệ”. Nếu những người trẻ không nhìn thấy tương lai thì sẽ càng tức giận và thất vọng, điều đó có thể khiến xã hội thêm bất ổn.

4. Các biện pháp của Bắc Kinh có hiệu quả không?

Thanh niên ngày càng khó tìm việc làm, nhưng Bắc Kinh dường như không thể tìm ra giải pháp.

Hiện tại, chính quyền Trung Quốc đang thúc đẩy các công ty nhà nước tuyển dụng nhiều sinh viên tốt nghiệp hơn, trợ cấp cho công ty tuyển dụng thanh niên và cố gắng thúc đẩy giáo dục nghề nghiệp để giải quyết tình trạng chênh lệch kỹ năng trong nền kinh tế. Vào tháng 5, các nhà chức trách đã yêu cầu các công ty nhà nước tuyển dụng số sinh viên tốt nghiệp trong năm nay ít nhất bằng số lượng cần thiết vào năm 2022.

Tuy nhiên, việc tạo ra việc làm cuối cùng sẽ phụ thuộc vào tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là trong các ngành dịch vụ, nơi những người trẻ tuổi chiếm ưu thế.

Mặc dù Trung Quốc đã mở cửa trở lại sau đại dịch, tiêu dùng và hoạt động kinh doanh tăng lên, nhưng chi tiêu vẫn chưa trở lại mức trước đại dịch.

Các công ty tư nhân phải có niềm tin vào triển vọng tăng trưởng để đầu tư và mở rộng tuyển dụng. Tuy nhiên, có nhiều lý do hơn để họ thận trọng về tương lai, bao gồm nền kinh tế toàn cầu đang chậm lại, căng thẳng địa chính trị gia tăng, chiến tranh thương mại và chiến tranh công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc, và sự kiểm soát lớn hơn của chính quyền đối với nền kinh tế, v.v.

Theo Trần Đình, Epoch Times