Viên Sùng Hoán (P3): Quân Bát Kỳ tiến đánh kinh thành

Trần Hưng
•
Thứ Tư, 20/03/2024

Thời Minh mạt, người Nữ Chân tiến đánh nhà Minh, đội quân Bát Kỳ đánh đâu thắng đó, các quan tướng nhà Minh sợ hãi lúng túng đối phó. Lúc đó nhà Minh vẫn còn một người có thể đứng ngăn cơn sóng dữ: Viên Sùng Hoán.

Xem phần 1, phần 2

Chiến thắng Ninh Viễn – Cẩm Châu

Tháng 5/1627, Hoàng Thái Cực đưa đại quân tiến đánh, lần thứ hai Viên Sùng Hoán đối mặt với đội quân Bát Kỳ của người Nữ Chân.

Nhận thấy thành Ninh Viễn phòng thủ rất chắc chắn, Hoàng Thái Cực ra kế hoạch cho quân bao vây tấn công thành Cẩm Châu, khiến quân Minh từ thành Ninh Viễn sang ứng cứu, lúc đó quân Kim sẽ mai phục sẵn đánh bại quân Minh. Đây là kế vây thành diệt viện binh.

Với kế hoạch này Hoàng Thái Cực chia quân làm 3 hướng bao vây tấn công thành Cẩm Châu, rồi cho quân bí mật mai phục con đường từ Ninh Viễn đến Cẩm Châu. Viên Sùng Hoán nhìn cách đánh của quân Kim, đoán biết sẽ có quân mai phục để đánh viện binh nên không đưa quân sang ứng cứu Cẩm Châu.

Binh sĩ thành Cẩm Châu vững vàng đánh lui các cuộc tấn công của quân Kim. Không chiếm được Cẩm Châu, quân Kim lại tiến đánh thành Ninh Viễn. Quân Kim tấn công ào ạt, nhưng quân Minh đã có thời gian chuẩn bị trước nên phòng thủ hiệu quả, hỏa lực của Hồng di đại pháo vẫn phát huy tác dụng khiến quân Kim thiệt hại .

Không chiếm được Ninh Viễn, Hoàng Thái Cực lại cho quân đánh thành Cẩm Châu, tuy nhiên quân Minh tại Cẩm Châu nghe tin chiến thắng từ Ninh Viễn nên sĩ khí lên rất cao, đánh lui quân Kim.

Quân Kim tìm điểm yếu, thay đổi cách đánh để tấn công thành Ninh Viễn và Cẩm Châu, nhưng đều thất bại. Quân Minh tại hai thành này cũng có liên kết hỗ trợ nhau. Viên Sùng Hoán còn cho quân bất ngờ xông ra ngoài đánh khiến quân Kim gặp thiệt hại.

Suốt 5 tháng tấn công (từ tháng 5 đến tháng 10 năm 1627), quân Kim bất lực trước phòng tuyến do Viên Sùng Hoán dựng lên, thời tiết lại không thuận lợi, Hoàng Thái Cực đành cho quân rút. Viên Sùng Hoán cho quân truy kích khiến quân Kim thảm bại.

Trong chiến thắng này cũng có sự đóng góp to lớn của đội kỵ binh thiện chiến Quan Ninh của Viên Sùng Hoán.

Viên Sùng Hoán (P3): Quân Bát Kỳ tiến đánh kinh thành — Kỵ binh nhà Minh trong bức “Bình phiên đắc thắng đồ”. (Tranh: Public Domain)

Triều đình nghi kỵ, Viên Sùng Hoán bị cách chức

Trong khi đó tại triều đình, lo lắng uy thế của Viên Sùng Hoán lên cao, phe cánh của Ngụy Trung Hiền tâu lên Hoàng Đế rằng Viên Sùng Hoán cố ý khiêu khích dẫn đến chiến tranh, khi thành Cẩm Châu lâm nguy thì bỏ mặc không chịu cứu viện.

Minh Hy Tông nghe theo bãi chức của Viên Sùng Hoán. Ông bỏ về quê.

Cũng năm 1627, Minh Hy Tông mất. Tháng 10/1627, Sùng Trinh lên nối ngôi, diệt hết phe cánh của Ngụy Trung Hiền, các quan trong Triều đề xuất phục chức cho Viên Sùng Hoán.

Tháng 11/1627, Hoàng Đế Sùng Trinh phong cho Viên Sùng Hoán làm Hữu Đô Ngự sử Binh bộ kiêm Tả Thị lang sự.

Tháng 4/1628, Hoàng Đế Sùng Trinh lại phong chức cho Viên Sùng Hoán Binh bộ Thượng thư kiêm hữu Phó độ Ngự sử Đô soái ở Kê Liêu, kiêm Đô đốc trợ việc khai hoang của quân sĩ Thiên Tân.

Tháng 7/1628, Viên Sùng Hoán vào kinh, Hoàng Đế Sùng Trinh gặp ông thì hỏi về việc thu hồi vùng đất Liêu Đông. Viên Sùng Hoán nói rằng cho xin thời hạn 5 năm sẽ thu hồi lại. Hoàng Đế Sùng Trinh nghe thế thì rất vui và nói rằng: “Khôi phục lại được Liêu Đông, trẫm sẽ phong tước Hầu cho khanh, quyết không nuốt lời”.

Lúc này triều đình nhà Minh rất yếu, các quan đấu đá nghi kỵ diệt lẫn nhau, nói xấu kẻ có công khiến nhiều người bị oan. Chính Viên Sùng Hoán cũng bị nghi kỵ nói xấu, vì thế mà ông nói với Hoàng Đế rằng về việc ở biên ải khác với ở trong triều đình, tướng ngoài biên ải bận rộn, có những mưu tính riêng, vì thế mà nên đánh giá ở kết quả thắng hay thua cuối cùng, chứ đừng nghe theo lời gièm pha hay tán dương của ai đó. Tướng ngoài biên ai dùng mưu kế nên hư hư thực thực, nghi ngờ thì rất dễ bị ly gián, dùng người thì không nghi ngờ, đã nghi ngờ thì không nên dùng.

Trước khi trở lại biên ải, Viên Sùng Hoán nhắc nhở rằng quân Bát Kỳ có thể vòng qua Liêu Đông để đến Bắc Kinh, vì thế cần đề phòng cẩn thận tuyến Tây Bắc, sau này ông còn nhắc nhở thêm việc này.

Quân Bát Kỳ đột ngột tiến đánh kinh thành

Viên Sùng Hoán đến nơi biên ải chỉnh đốn phòng ngự vững chắc. Hoàng Thái Cực thấy thế biết không thể làm gì, nên tìm con đường khác đến kinh đô nhà Minh.

Tháng 10/1629, nhận thấy quân Minh đang tập hợp lực lượng xuống phía nam, bao vây quân khởi nghĩa của Lý Tự Thành ở Xa Sương Hạp, Hoàng Thái Cực quyết định đem 10 vạn tinh binh Bát Kỳ tấn công theo con đường vòng qua Liêu Đông. Lần tiến quân này quân Kim có trang bị hỏa pháo, đây là vũ khí mới lợi hại, dù không mạnh như Hồng di đại pháo của quân Minh.

Ngày 27/10/1629, Hoàng Thái Cực cho quân tiến đánh Tuân Hóa khiến Viên Sùng Hoán phải đem quân đến cứu viện. Nhưng đấy chỉ là đòn nghi binh, quân Kim bí mật vượt qua Trường Thành đến Vùng Tây Bắc hạ liên tiếp 5 thành. Dù Viên Sùng Hoán đã nói về việc tăng cường tuyến phòng thủ ở Tây Bắc, nhưng triều đình rất lơ là, việc tăng cường phòng thủ rất chậm chạp.

Hoàng Thái Cực cùng đội quân Bát Kỳ tiến nhanh đến thành Bắc Kinh, đây là lối đánh nhanh. Quân Minh chống trả yếu ớt rồi nhanh chóng tan vỡ.

Hoàng Đế Sùng Trinh vội vàng phòng thủ kinh thành, lệnh cho quân các nơi đến ứng cứu.

Cánh quân Minh đang bao vây quân khởi nghĩa Lý Tự Thành ở phía nam nhận lệnh liền rút về bảo vệ kinh thành, nhưng bị quân khởi nghĩa đuổi theo tiến đánh, khiến hai đầu thọ địch.

Tổng binh Bắc Kinh là Mãn Quế lúng túng cho quân chống trả quân Kim. Tuy nhiên ông ta chỉ huy kém cỏi, binh sĩ không thao luyện, pháo ở trong thành lại bắn nhầm cả vào quân mình, khiến quân Minh hoảng loạn phải rút vào trong thành cố thủ chờ viện binh. Quân Bát Kỳ ở bên ngoài mặc sức tung hoành.

Quân Kim tiến sát đến cổng thành Bắc Kinh, triều đình nhà Minh kinh hoàng.

Viên Sùng Hoán cứu giá

Khi Viên Sùng Hoán hay tin quân Bát Kỳ chuyển hướng đánh phía Tây Bắc, ông liền mang 5 vạn quân đuổi theo để chặn quân Bát Kỳ. Tuy nhiên kỵ binh Bát Kỳ tiến rất nhanh, liên tiếp hạ các thành tiến đến Bắc Kinh.

Biết không thể theo kịp để chặn kỵ binh Bát Kỳ, Viên Sùng Hoán liền cùng 9.000 kỵ binh Quan Ninh đi không ngừng nghỉ đến kinh thành. Vì thế mà Viên Sùng Hoán có mặt ở kinh thành ngay khi quân Bát Kỳ tiến đến.

Hoàng Đế Sùng Trinh liền lệnh cho Viên Sùng Hoán chỉ huy toàn quân trong thành và quân cứu viện các nơi rải rác kéo về phòng thủ chống quân Kim.

Viên Sùng Hoán mặc áo giáp dày cho đội quân thiết kỵ Quan Ninh của mình hợp với quân cứu viện các nơi đến dàn thành thế trận. Dù ít hơn quân Bát Kỳ rất nhiều nhưng quân Minh giữ vững thế trận sẵn sàng chống trả.