Quốc hội Mỹ đang thông qua luật tách TikTok khỏi công ty mẹ ByteDance tại Trung Quốc. Vào ngày 13/3 Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật với số phiếu áp đảo, yêu cầu TikTok phải thuộc sở hữu của công ty Mỹ, nếu không sẽ bị chặn ở Mỹ. Đề xuất này được Tổng thống Biden ủng hộ.

shutterstock 2272729935
Nền tảng video ngắn Trung Quốc Douyin và TikTok (phiên bản Douyin ở nước ngoài) đã trở thành chiến trường trong cuộc chiến nhận thức Mỹ – Trung. (Ảnh: VGV MEDIA/ Shutterstock)

Ngay khi những người mua Mỹ lần lượt xuất hiện, có tin rằng Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) không sẵn lòng bán TikTok cho người Mỹ. Có phân tích chỉ ra 3 yếu tố: không tạo thành tiền lệ, không muốn lộ thuật toán phần mềm và nhật ký hoạt động, muốn tiếp tục dùng TikTok đánh cắp dữ liệu ở những nước chưa cấm.

ĐCSTQ không sẵn lòng bán TikTok cho người Mỹ

Trong một cuộc họp báo thường kỳ ngày 14/3, người phát ngôn của Bộ Thương mại ĐCSTQ tuyên bố rằng Mỹ nên “ngưng đàn áp một cách vô lý” TikTok, còn đối với các bên liên quan “phải tuân thủ nghiêm ngặt luật pháp và quy định của Trung Quốc [ĐCSTQ]”.

Tạp chí Phố Wall (WSJ) đưa tin vào ngày 18/3 rằng những người trong cuộc tiết lộ một số quản lý cấp cao của ByteDance tin rằng nhận xét của người phát ngôn Bộ Thương mại nhằm nhấn mạnh lại thông điệp của ĐCSTQ gửi tới công ty rằng: Nếu công ty từ bỏ TikTok cho người Mỹ, họ sẽ gặp trở ngại.

Trước đó vào tháng Ba năm ngoái, người phát ngôn của Bộ Thương mại ĐCSTQ đã tuyên bố rằng việc bán hoặc thoái vốn TikTok liên quan đến vấn đề xuất khẩu công nghệ, theo đó phải trải qua các thủ tục cấp phép hành chính theo luật pháp và quy định của Trung Quốc, chính quyền ĐCSTQ sẽ đưa ra quyết định.

Theo thông tin, khi những người mua quan tâm đến việc mua lại hoạt động kinh doanh của TikTok tại Mỹ lần lượt xuất hiện, Chính phủ Trung Quốc đã ám chỉ rằng họ sẽ không cho phép bán TikTok – mạng xã hội có 170 triệu người dùng ở Mỹ.

Lập trường của ĐCSTQ khiến ByteDance rơi vào tình thế khó xử.

Nguồn tin quen thuộc với vấn đề này cho biết, các quan chức Trung Quốc cũng đã gửi tín hiệu tới công ty mẹ TikTok là ByteDance có trụ sở tại Bắc Kinh, các quản lý cấp cao của công ty hiểu rõ rằng: ĐCSTQ thà để TikTok bị cấm dùng ở Mỹ chứ không cho phép bán cho doanh nghiệp Mỹ.

Trong nội bộ ByteDance, người sáng lập Trương Nhất Minh (Zhang Yiming) cho hay ông chưa có bất kỳ cuộc trò chuyện nào về việc bán TikTok. Ông Zhang Yiming nắm giữ một phần cổ phần của Bytedance.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin cho biết vào ngày 18/3 rằng ông đang thành lập một tập đoàn để cố gắng mua lại TikTok. Ông Bobby Kotick – cựu CEO của nhà phát hành game Activision Blizzard – cũng đã truyền đạt ý định mua lại của mình cho Zhang Yiming.

Phân tích: 3 lý do chính khiến ĐCSTQ không muốn bán TikTok

Về vấn đề này, trên kênh cá nhân “Thời điểm Thiên Lượng” của Tiến sĩ Chương Thiên Lượng (Zhang Tianliang), người Mỹ gốc Hoa – một chuyên gia vấn đề Trung Quốc, đã phân tích 3 lý do chính khiến ĐCSTQ không muốn bán TikTok.

Trước hết, ĐCSTQ từ lâu đã thúc đẩy cái gọi là “chủ nghĩa dân tộc”, bán TikTok dưới áp lực của Mỹ là trái với đường lối đó. Một khi để xảy ra tiền lệ, nhiều nước có thể noi theo có hành động chống lại các công ty Trung Quốc và thúc đẩy các dự luật liên quan – trên cơ sở an ninh quốc gia.

Thứ hai, nhu cầu che giấu các thuật toán phần mềm TikTok và nhật ký hoạt động. TikTok trước đây đã bị cáo buộc về việc tung ra một số lượng lớn video ngắn khiêu dâm, ma túy, gây độc hại đối với giới trẻ, đây có thể là một lý do khiến ĐCSTQ không muốn bị phát hiện. Quan trọng hơn, nhiều tài khoản dư luận viên của ĐCSTQ có thể bị phát hiện từ nhật ký hoạt động, bao gồm cả cách các tài khoản này điều phối hoạt động xâm nhập vào Mỹ và Đài Loan, đẩy mạnh thông tin và gây ảnh hưởng đến dư luận trong các cuộc bầu cử ở Mỹ và Đài Loan.

Nếu TikTok được bán cho một công ty Mỹ và giao nộp những dữ liệu đó, Chính phủ Mỹ cũng sẽ tiến hành khai thác dữ liệu và các chiến thuật chiến tranh thông tin của ĐCSTQ sẽ hoàn toàn bị vạch trần. Đây là điều ĐCSTQ cần che đậy nhất.

Cuối cùng, mặc dù TikTok bị chặn ở Mỹ nhưng nó không bị chặn ở các nước khác, ĐCSTQ cũng có thể sử dụng TikTok để đánh cắp dữ liệu từ các nước khác. Một khi bán cho Mỹ thì chức năng liên quan dùng TikTok làm phần mềm gián điệp khai thác dữ liệu từ các nước khác sẽ cũng phải từ bỏ.

Chuyên gia Trung Quốc Chương Thiên Lượng cho rằng ĐCSTQ sẽ không bán TikTok vì những gì họ mất nhiều hơn những gì họ được, đặc biệt là vì có nhiều điều không thể cho phép bị bại lộ.